« Har parlar las autocròmas »
Dens l'encastre de las mustras presentadas pendent l'estiu 2023 en Bearn a l'entorn de las autocròmas presas en vath d'Aussau en 1920 au parat de la constitucion deus Archius de la Planeta, uei conservadas au musèu departamentau Albert-Kahn, que'vs prepausam un documentari qui permet d’entrar dens l’intimitat subjectiva d'aqueras presas de vistas. Aqueth projècte visuau qu'a per tòca de har parlar las autocròmas peus autoctònes... en occitan de Bearn, sostitolat en francés..
La vath d'Aussau - Lòc d'inspiracion
La vath d'Aussau, a comptar de las annadas 1820, qu’atraça nombre d'artistes qui vienen « préner las aigas » dens las soas estacions termaus vadudas de mòda dab la vienguda deus capulats internacionaus de l'epòca. Artistas taus com Delacroix e Devéria que son gahats, esmavuts peus majestuós paisatges montanhós..
« La beutat d'aquera natura deus Pirenèus n'ei pas de la qui se pòt esperar tornar dab la pintrura d'ua faiçon urosa. [...] Tot aquerò qu'ei tròp gigantesc e ne's sap per on començar au miei d'aqueras massas e d'aqueras multituds de detalhs».
Letra de Delacroix a Gaultron - 5 d'aost de 1845.
Tot au long deu sègle XIXau, la grana difusion de racontes de viatges, de guidas mes tanben de milierats de litografias puish de fotografias qu’ahorteish l'imatge de la vath d'Aussau e qu’atraça los visitaires, francés e internacionaus, cada còp mei nombrós.p>
« AUSSAU 1920 – Suus pas de Fernand Cuville »
Fernand Cuville (1887-1927), musician de formacion, que tribalha au servici de l'armada francesa, com operator militar de la Seccion Fotografica de l'Armada. Desmobilizat en julhet 1919, qu'entra fin finau au servici d'Albert Kahn tau programe d’Archius de la Planeta. En seteme 1920, Fernand Cuville que visita daubuns vilatges e sites de la vath d'Aussau (Vièla, Bion, Biost, Laruntz, Aigas-Caudas, Goust, Gabas, Bious-Artigues)strong>. Que pren haut o baish 60 presas de vistas sus paisatges de montanha, sus l'abitat e sustot portrèits deus sons abitants gahant moments de hèsta o de tribalh.p>
Mercat per las soas experiéncias de viatges a l'entorn deu monde, Albert Kahn (1860-1940), un ric banquièr filantròp, qu'enterpren, de 1909 a 1931, un inventari visuau e universau : los Archius de la Planeta, destinat a « fixar tà de bonas aspèctes, practicas e mòdes de l'activitat umana dont la disparicion fatau n’ei pas mes qu'ua question de temps ».
Qu'espleita entà aquò duas invencions recentas e complementàrias deus hrairs Lumière : lo cinematografe (1895) e l'autocròma (1907), la prumèra enregistrant lo movement e la segonda la color.
Que carga operators equipats d'aquestas innovacions entà sasir lo monde en plea evolucion, sus quate continents : Africa, America, Asia mes tanben Euròpa, deus Balcans a l'Escandinàvia shens desbrembar França, Pirenèus… e la vath d'Aussau.
Comissari de mustra: Christian Casassus.
