Las Hèstas de Dacs que son de las mei granas de Gasconha, l’un deus moments màgers deu cicle hestiu – vertadèr rite de passatge – de las generacions joenas dab las hèstas de Baiona e las deu Mont.
Historic
Dinc en 1948, las hèstas qu’èran ligadas a granas hèiras deu bestiar qui, desempuish las prumerias deu sègle XIXau, que’s hasèvan a la fin d’aost o au debut de seteme. Las granas hèiras de Dacs, apareishudas a l’Edat Mejana, que davan lòc, com sovent en Gasconha, a alargadas o a corrudas de vacas. Dens aqueth encastre, la mòda espanhòla de las corrudas de taures que s’es, deu sègle XIXau enlà, pòc a pòc desvolopada. En per’mor deu torisme termau, las hèstas que tròban desempuish las annadas 1980 la lor plaça a l’entorn deu 15 d’aost.
Que’s hèn de cap au 15 d’aost e qu’arcuelhen pendent 5 dias e nueits, de cap a 600.000 participants. Vadudas a l’entorn de la celebracion religiosa de l’Assompcion e de corsas de vacas ditas landesas e de taures, que s’organizan uei lo dia segon dias tematics. Vestits de blanc e de roi, los qui vienen har la hèsta que son aperats en occitan-gascon hestaires, mot vadut festayre en francés deu país.
"pendent 5 dias e nueits,
de cap a 600.000 participants"
Aqueras animacions nombrosas, apariadas tanben d’un sarròt de concèrts, non son totun pas que l’ua de las compausantas de las hèstas qui son tanben, e lhèu purmèr, hèstas per carrèras, de dias e mei enqüèra de nueits, dont lo motor es la convivialitat collectiva hèita per deambulacions, estancs aperitius e repaishs. Carrèras e cafès que son animats, tà çò de la musica, per las bandas.
Qu’es lo maire qui inaugura las hèstas au parat d’ua ceremonia a la Maison comuna en fin de vrèspe. Un seguici en costumas romans qui hèn referéncia a la fondacion de la vila e la soa antiquitat romana e termau que davanteja. La remesa de las claus que’s hè dab las bandas e grops folclorics landés peu torn de las autoritats municipaus. Que son remetudas a un representant deu grop folcloric Lous Gouyats de l'Adou/Los Gojats de l’Ador e de la banda locau Los Calientes (qui vòu díser Los Escalorits) qui simbolizan la vila e las soas tradicions.
Lo purmèr dia qu’ei mentavut « jornada landesa ». Que hè vàler lo patrimòni culturau, agricòla, esportiu e gastronomic gascon. Dens lo parc de las arènas que son organizadas dab las representacions de grops folclorics landés, mei que mei los mei bons chancaires deu moment ; torneis de quilhas de nau ; mustras d'artisanat ; demonstracions de tribalhs agricòlas. Un haish de taulèrs de restauracion qu’entornalejan las animacions.
Au ser, a las arènas on i pòden càber 8000 espectators, lo Concors landés qu’amassa las mei bonas vacadas de corsa landesa e las lors cuadrillas : ua data màger per la sason de corsa landesa e deu campionat de França.
"Dacs l’ua de las granas
plaças taurinas de França"
A partir deu dusau dia, cada ser a 18h, que s’avia ua seguida de corridas per las arènas, per’mor d’estar Dacs l’ua de las granas plaças taurinas de França.
Lo dias tematics, meilèu los dedicats aus mainatges, que s’inspiran deus de Pampalona, on los mainatges e son tradicionaument plaçats au còr de las esgaudidas deu dia.
Tres granas manifestacions religiosas que’s hèn a la catedrau Nòsta Dauna : la benediccion de las hèstas au pati seguit d’ua aufrenda florau a Nòsta Dauna de las Ferias ; la missa de La Nèhe/La Nèha deu nom de l’armonia municipau qui l’anima ; la missa de las bandas qui aplèga ad aqueth parat l'ensemble de las bandas oficiaus qui pontuan la missa e qui hèn viéner ua horrèra de las bèras qui non cab pas a l’endehens de l’edifici.
La clavadura de las Hèstas que’s hè en dus temps. A las arènas, un còp acabada la darrèra corrida, l'ensemble de las bandas oficiaus e l'armonia municipau La Nèha que s’amassan sus la pista de las arènas entà interpretar un par de tròç populars (Paquito Chocolatero e Vino griego) seguit d'un tròç d’adiu a las hèstas emprontat au País Basco vesin : l’Agur Jaunak. Mei tard, per la serada, ua ceremonia oficiau de clavadura de las hèstas qu’ei organizada per las arribas de l’Ador e que s’acaba dab un huec d’artificis.