Tipologia de las esquiras

Las esquiras n’an pas totas la medisha tonalitat en foncion de la fòrma, de la talha, deu mòde de fabricacion e deu tipe de batalh. Las apellacions que varian en foncion deus lòcs e deus animaus qui las pòrtan. Ua vaca n’aurà pas la medisha esquira qu’ua aulha, qu’ua craba, qu’ua cavala. En Provença, en Massiu Centrau ua medisha esquira que pòt portar noms diferents. Atau, un truc en Bearn que s’apèra un clochard dens d’autes parçans deus Pirenèus, un redon en Provença, ua redonda en Aveiron, un sonal en Lengadòc, un borrombil en Catalunha o un truco en Espanha.

« A cada aulheta la soa esquireta, a cada
moton lo son esquiron »

Las fòrmas, los tipes d’esquiras

Classificacion de las diferentas esquiras francesas tirada de Ethnozootechnie -8- compte-rendu de la societat d’etnozootecnia - tenguda deu 18 de noveme de 1972

Esquiras a boca bordada

Tipe bomba
		TRUC, TRUCON, BORROMBON (Pyrenèus), BORROMBIL (Patalunya), TRUCO o ESQUILAR DE CABANA (España), SONAL (Lengadòc), REDONS (Provença). Dab un son shord taus mei grans, que hèn com un bordon dens la musica deu tropèth. Aquestas esquiras que son meilèu utilizadas tà l’amontanhatge. Que hèn partida de las mei espandidas. Que’s pòden enténer deus Pirenèus aus Aups en passant per las Cevenas. D’ua fòrma mensh longa e drin mensh globulósa, la TRUQUETA o «CLOCHARD » que’s tròba tanben en America deu Sud, subertot en Argentina. Fòrma generau corta
Tipe dret
		METALA, METAU (Pirenèus), PYRÉNÉENNE Que son portadas per las vacas. Generaument ornamentadas de puntilhats qui fòrman ua crotz, un còr, un lausange… Que son utilizadas quasi sonque dens lo Sud-Oèst de França. Mei petits, los METALONS o METALETS que son portats per las cavalas e los asos. Los modèls non puntilhats dab ua boca ovau e un son hèra clar, utilizats en las Lanas e en Gironda que son aperats BORDALESA o BORDALÉS. Fòrma generau corta CLAPA, CLAPETA, CLAPARDA, CLAPAU (Losèra) D’ua fòrma quasi carrada los modèls los mei grans que son portats per las aulhas miadoras caminan sus las dralhas. Fòrma generau corta
		PICARDA, PICA ESPANHÒLA, CUARTIZOS Los modèls los mei grans que son utilizats tà las vacas e los bocs. Las LILIS hèra mei longas, hèra puntilhadas, portadas unicament per aulhas, que s’entenen suus camins de l’amontanhatge. Fòrma generau longa

Esquiras de boca non bordada

Fòrma generau corta
PLATELAS Hèra utilizadas en Provença on los modèls los mei grans que son arreservats taus asos.
CLIQUETA, ESQUERETA Dab ua boca en fòrma de rectangle aus angles arredonits, que son son arreservadas a las crabas mes que pòden tanben servir tà las aulhas. Los CASCARÒTS o PICONS que semblan a ua esquereta mes qu’an ua boca ronda. Lo modèls petits que son subertot arreservats taus cans.
Fòrma generau longa
PICA Qu’ei un modèl hèra espandit. En Provença.lo modèls petit que son arreservats taus anhèths. En Lengadòc, Cevenas, las PICAS que pòrtan noms différents segon la talha e l’usatge : - la BELIGA qu’ei portadas peu anhèths - la BOBLINGA per las bèstias de 2 ans - la CLOCHARD per las aulhas Dens los Pirenèus, aperada BASCA, qu’ei utilizada mei que mei tà las aulhas. Los modèls petits que pòden servir tà esquerra las cavalas o las asos. CLAVELA De tòla espessa, aquesta esquira qu’ei utilizada mei que mei tà las aulahas. quan son de petita talha , que son aperadas PICONS-CLAVELAS o PICONS. L’ansa qu’ei meija ronda tà que siam ei aisit de tirr-la deu corar.
SONALHONS Qu’an ua fòrma bocalarga. Que son subertot utilizats taus cans.